A cantautora María Xosé Silvar (A Coruña, 1982) defínese como unha persoa de barrio, no bo sentido da palabra: “As persoas de barrio parecémonos máis ás persoas dunha vila que dunha cidade –explica–; é menos loitar para todo: loitar para aparcar, loitar para camiñar. Nós non loitamos para nada”. Criada en Elviña “pero na Segunda Fase”, cos seus avós, fala con orgullo da zona, na que non pode dar nin dous pasos sen saudar un lote de veciños.

Por que Ses? 
Porque me chamo María Xosé e chámannos Se, Sesiña, Sesi. Miña nai é da Costa da Morte e alí chámanme Sesi e Seíña, pero miña nai chamábame Ses, é o nome da infancia. A primeira persoa coa que traballei na música foi con Touriñán e gustáballe moito como me chamaba miña nai e un pouco escolliuno el, se che digo a verdade.

Como foi a súa infancia aquí no barrio? 
Era un barrio dos anos oitenta, criábamonos na rúa, non había un pai de cada un de nós no parque, os parques eran de cemento, os columpios, de ferro... Había xiringas, lembro que nos ensinaban a collelas cun papel. Era unha infancia moi libre. Todos eramos fillos de clase obreira, estabamos na rúa, subías polo bocadillo e volvías baixar... Recordo todas as tardes xogando no parque, e subir ver Songoku. E así eran os días, un tras outro.

Cal son as súas lembranzas da época do colexio? 
O parvulario lémbroo con moito cariño, porque tiña unha profesora moi cariñosa, Geli. E logo no colexio, un profesor de Ciencias, don Roca. Aprendín a bailar, a cantar e a tocar no colexio. Durante tres días á semana. Probablemente, non me tería dedicado á música se non tivera ido a ese colexio. O que máis lembro é iso, as tardes cantando e bailando.

Fala do profesor de Ciencias pero vostede foi por outro camiño. Por que escolliu letras?  
Se non me dedicara ao que me dedico tería intentado a docencia e a investigación, nun ámbito entre a lingüística e a antropoloxía. E, ao final, por casualidades da vida...

Teño lido nalgunha entrevista que se define máis como contante que como cantante. 
Eu non son cantante. En absoluto, porque os cantantes cantan ben. Eu carezo da calidade esa e, aínda que me gusta cantar, o que realmente me gusta é facer cancións. Cantante non é un termo co que me identifico. Identifícome máis como cantora ou cantautora.  Como eses dos anos oitenta: Violeta Parra, Atahualpa Yupanqui, Víctor Jara... Persoas que coa sonoridade folclórica fixeron canción de autor.

E todos eses que cita son, ademais de cantautores, activistas. E, dalgunha maneira, tamén vostede leva iso dentro...  
Non me considero en absoluto activista. Hai unha frase que utilizo moito: “Non vexas virtudes miñas nos defectos alleos”. Trátase máis ben de que eu non escondo nada. E non é o normal falar do que opinas e posicionarse. Vivo transparentemente os meus posicionamentos. E, cando escribes, falas do que che interesa e a min sempre me interesaron os posicionamentos sociais. Se teño unha paixón, esa é o ser humano. Son demasiado permeable e demasiado intensa nese sentido.

Pero moitas veces fala de temas que non son tan habituais nas cancións... 
Eu non decido sobre o que vou escribir. Vanme pasando cousas e escríboas. Escribo e despois miro o que escribín. Ás veces, incluso falando de amor, utilizo metáforas que teñen que ver co espectro político. Non é tanto un quero facelo como que son unha compositora visceral. E non me dá vergoña. Son orfa de pai dende moi nena e crieime cos avós aquí no barrio, escoitando música doutra xeración, que era normal que antes de cantar che explicaban e a min tamén me gusta explicar de onde nacen as cancións, porque creo que chegan moito mellor. 

E iso, ás veces, ten un prezo.
Si, e pagueino. Estouno pagando. Pero sería moitísimo peor durmir sobre unha almofada suxa.

Ademais de Elviña, que outros barrios ten? 
Monte Alto. Cando empecei a tocar, dicía Xurxo Souto que era de Monte Alto. E non, eu son de Elviña. Pero paraba moitísimo alí. Nacín aquí pero pacín moito en Monte Alto.

E agora vive na aldea... 
Vivo na aldea, nunha casa de pedra que fixo o bisavó do meu bisavó.

E que bota de menos alí? 
O meu barrio. É o único.

A zona, as comunicacións, as comodidades? 
A xente. Cando chegas ao barrio e eres a neta de Fina. Eu tiña unha avoa que era dunha calidade humana estratosférica. E encántame ser a neta de Fina, paréceme o mellor que me poden dicir. Despois, a comodidade ou a loxística tampouco te creas porque como me ando movendo sempre... Pero a xente si, porque a xente do barrio é como a da aldea, somos unha comunidade. E importas. Cando morre alguén, ou enferma... segue importando aínda que haxa tempo que non o vexas.

Boa proba diso é que levamos aquí dez minutos e non para de saudar xente. Din que un non é profeta na súa terra pero non é o seu caso.  
Bueno, é que eu no meu barrio... Sabes esa nena gorda simpática? Pois esa era eu. Miña nai sempre di que eu xa con dous anos falaba como agora e ía no colo de todo o mundo e falaba con todos. E tamén que me criei cos meus avós, todo é froito diso.

Como ve a evolución do barrio? 
Foi moi positiva porque estivo moi golpeado pola droga nos 80 e principios dos 90. Todo eso desapareceu pero permanece intacta esa cousa de comunidade. Tes escola, instituto, centro de saúde... meus amigos, moitos, seguen vivindo aquí. A globalización impacta pero a idiosincrasia mantense bastante. Eu vivín cinco anos no centro da Coruña e a min non me saudaba ninguén. 

Véxoa moi fan dos barrios pero que pensa do centro? 
Eu son moi fan do centro. Cando chegas en barco, por exemplo, a cidade é fermosísima e se non o normalizasemos... Sempre penso que se eu fora de Cidade Real e chegase e vira este sitio nun solpor de xullo con esa cristalada toda... A Cidade Vella é unha fermosura, a rosaleda, a Pescadería... O que pasa é que busco o social e cultural máis que o paisaxístico ou arquitectónico. En Colombia vin a serra de Santa Marta e claro que flipei pero eu fun ver o Festival Vallenato de acordeón (ri). 

Xa o dixo antes que se algo a namora é o ser humano.  
O que me gusta é falar cos vellos. Os sitios son a xente, aínda que despois quede marabillada coas paisaxes, e A Coruña é unha cidade moi bonita. Ti imaxina que non somos daquí e ves esa Torre,  o monte de San Pedro, o teatro Rosalía de Castro... flipabamos.

Se lle deran unha máquina do tempo, a que época iría? 
Á metade do século XIX e que me puxeran no peirao cos barcos, as peixeiras, as redeiras... Poder ver como falaban, como traballaban, como se vestían. Ver iso.