José Suárez, os ollos que pensan

Amostra de fotografía de José Suárez ( Allariz 1902- A Guarda 1974) que ofrece o Museo de Belas Artes  co título de “Uns ollos vivos que pensan”  é un emocionante viaxe cara o pasado recente de Galicia. 
É tamén un descubrimento de culturas alleas, mui especialmente a xaponesa, grazas a extraordinaria mirada de quen é capaz de captar o esencial, o máis conmovedor e fermoso, o máis auténtico e significativo daquelo que retrata. Só que ten alma de artista e de poeta pode facer tales cousas. Por unha banda está a técnica, os medidos e fabulosos encadres que recollen o xusto de cada escea; pero, alén diso, está ese algo inefable e intanxíbel que se percebe: ese latexo que fai ritmar o corazón do fotógrafo co retratado e vai logo directamente ao corazón do espectador. 
O impacto é tan forte que, por intres, contemplando estas instantáneas, un sinte asomar aos ollos bágoas de ferida beleza. A tenrura máis fonda despértase co neniño que leva en brazos a súa lanchiña de xoguete, alcumada “Jaivota”, toda a inocencia e os soños da infancia están resumidos ahí. O respeto e a admiración polas nosas xentes medran na serie “Mariñeiros” de 1935, na que relata a épica das nosas xentes do mar e recolle a nobleza e serenidade estoica dos rostros e salienta a humilde fermosura das redes e aparellos de pesca. Estas fotos testemuñan da nobre fidelidade  aos antergos oficios e ás materias tradicionais; cando  aínda o mal gosto que trouxo a modernidade e a chamada sociedade de consumo nos era alleo. Un capítulo mui importante é o dos retratos, dende o xa emblemático de Unamuno, co que trabou amizade en Salamanca, cando era estudante de Dereito, ata os de Bergamín, Alberti, Colmeiro, Pérez de Ayala, Alejandro Casona ou Emile Allais; en todos eles destaca o ensimismamento,  a ollada  virada cara un lonxano horizonte. Logo están as fotos que fixo, cando no 36 tivo que exiliarse a Bós Aires, das paisaxes e xentes da Pampa, da Patagonia,  da cordilleira dos Andes chilenos, onde homes afoutos escrebían heroicidades, como a do ferrocarril de altura. E están, xa de volta en España, a partir de 1959, as chairas e os brancos pobos da Mancha, a onde foi na percura do seu admirado Quixote e dos muiños de vento do Campo de Criptana. 
Tamén quixo retratar as luces e as sombras de Andalucía, as encaladas arquitecturas e a festa dos touros. De novo en Galicia, volveu a  retomar a temática do mar. No ano  1953 viaxa ao Xapón, na procura de sosego e de encontro consigo mesmo, e queda fondamente namorado da cultura nipona tradicional, da súa relación coa natureza, do seu panteismo  e refinamento estético. É tal a comuñón co país que consegue alí algunhas das súas fotos máis conmovedoras: os arrozais, as gheishas, os pescadores de perlas, as máscaras e actores do teatro Noh, o Fujiyama, Akiro Kurosawa... aparecen latexantes de vida, cercanos, arrolados “polo murmurio da auga” que lle lembraba a Galicia.  O 5 de xaneiro de 1974 elexíu a morte, empurrado - di C. Casares “...polas penas fondas que o roían...”

José Suárez, os ollos que pensan

Te puede interesar