Lembranzas de Laxeiro

entres o coronavirus nos teña confinados dedicaremos esta columna a lembrar a algúns dos grandes artistas galegos, entre os cales ten Laxeiro ou José Otero Abeledo ( Botos, Lalín, 1908) un posto de honor. Fabulador nato, a súa vida enteira foi un esforzo por preservar a aquel neno que, -segundo él contaba–, baixou dun retábulo barroco ata o colo da súa nai cando fora a iglesia de Donramiro a pedir un milagre. Así naceu él e así puido integrar na súa pintura toda esa forza pánica e esa vitalidade e dramatismo no que Eros e Tánatos se disputan a preeminencia. 
Respecto a súa inspiración prodixiosa él atribuíalla a un paxariño ou espíritu do aire, que se achegou  un día que adurmentaba debaixo dun carballo e lle dixo que era un enviado do Marquesado da Romea que viña para lle axudar na súa tarefa criadora, preciosa historia que tanto ten que ver co noso animismo e coa crenza popular nos elementais da natureza. Dende entón todas as cousas profundas que fixo veñen dese lugar mítico do seu imaxinario que ven a ser o seu paraíso perdido. Alma doente a súa, que non deixaba  de sufrir pola condición humana e que trataba de transformar xentilmente por medio dun humorismo expresionista que tanto debe a Goya, o pintor que máis o impresionou  cando foi ao Museo do Prado.
Esta súa faceta de pincel deformador, que se complementaba con esa outra visionaria e lúdica do lado gozoso e amable que lle viña do lendario Marquesado, pode mui ben ilustrar as ideas do insigne Celestino Fernández de la Vega que no seu libro O segredo do humor di que “o humor é a cortesía do desesperado”. 
Así Laxeiro disfrazaba de bufón a súa alma compasiva e sensible, para se defender das atrocidades do mundo; tamén para esto ten outra fábula- que recolle C. Reigosa no libro Laxeiro por si mesmo-, que é a do toliño Naranxo ( un deses entrañabeis seres que tanto abundaban na Galicia rural, émulos do bufón de “O rei Lear”  ou de Don Quixote); pois ben, este Naranxo apareceu cabo del un día en que, sendo rapaz de 17 anos, tocaba a frauta na beira do río, meteuno na auga e bautizouno como Laxeiro, nome iniciático que o capacitaba para  soñar e pintar, pero cuxo prezo sería sufrir por todas as cousas terribles que vería e que él non podía amañar. 
Coñecín a este ser extraordinario, no café Gijón de Madrid, creo que no ano 1973 e, dende entón, tiven o privilexio de contar coa súa amizade e a da súa dona Lala e de vivir con él situacións verdeiramente surrealistas, como a daquela noite en que eu voltaba para o meu hotel polo Paseo de Recoletos e escoitei soar unha gaita, a cousa máis insólita que cabería imaxinar, dada a hora e o lugar; cando xa me estaba achegando á estatua de Valle Inclán, que cae cerca do mítico café Gijón, vin a Laxeiro, él mirou para min e, sin máis, puxémonos a danzar unha muiñeira na valleinclanesca noite dese bohemio Madrid, grazas a ese maravilloso gaiteiro que non era outro que o pintor Grandío. 
E seguro que o trenzado dos nosos brincos tiña semellanzas cos retortos trazos da súa pintura.

Lembranzas de Laxeiro

Te puede interesar