10º-19º
jueves | 18 abril | 2024
O Peirao da Ponte Vella é, desde o 16 de maio de 1995, a Praza de Antolín Faraldo Asorey. Fillo Predilecto de Betanzos, o 27 de abril de 2004, o pleno de la corporación acordou iniciar os trámites para localizar e repatriar os seus restos mortais desde Granada a Santiago. Transcorrido case un decenio, seguen en Andalucía.
Unha parte da poboación betanceira pregunta en que punto está o procedemento aberto en torno a la figura de Faraldo, entre eles quen, para conmemorar o 17 de agosto, Día da Galiza Mártir, se achegan cada ano ata A Ponte Vella para render homenaxe ao “secretario da Xunta Superior de Goberno de Galiza no alzamento de 1846 que rematou co sacrificio dos Mártires de Carral”, reza a placa que, a iniciativa do BNG, sinala o busto de bronce de Antolín Faraldo.
“Antolín Faraldo fue alma y vida y pensamiento y acción y energía y voluntad del famoso inverosímil triunvirato que asumió en una hora solemne la responsabilidad del movimiento iniciado, pero que no acertó a dirigirlo, ni supo aprovechar los elementos que la suerte puso en sus manos”, apunta Murguía en “Los Precursores”. Pero, pese ás loubanzas da élite cultural dos últimas séculos e do empeño dos representantes da esquerda betanceira, una maioría de veciños descoñece a verdadeira historia do líder provincialista, do primeiro pensador galeguista, del político valente e o xornalista comprometido; do brigantino ilustre, do fillo predilecto da cidade e do primeiro persoeiro ao que se refería Manuel Fraga cada vez que visitaba Betanzos.
Porque a figura deste insigne mariñán foi loubada por intelectuais da talla de Manuel Murguía, de Francisco Fernández o do mesmo Daniel Castelao.
Decisión Unánime
No seu momento, a corporación respaldou sen contrapartidas a proposta do grupo municipal do Bloque Nacionalista Galego que, ademáis de nombrar a Faraldo Asorey Fillo Predilecto de Betanzos e de instar á Xunta y e ao Museo do Pobo Galego a localizar e repatriar os seus restos a fin de sepultalos para sempre no Panteón de Galegos Ilustres, en San Domingos de Bonaval, plantexaba a necesidade de colocar o seu retrato na sala capitular do Concello de Betanzos e de sustituir a placa instalada ao pé do busto, obra del escultor Rodríguez Osorio, en A Ponte Vella.
Os nacionalistas querían unha placa en galego, explicando quen foi, por que se lle rende homenaxe, a que dedicou a súa vida e cales foron as “razóns” do seu exilio e os porqués da súa obra e papel político en Galicia.
Este último acordo cumpriuno o propio BNG, en solitario, este 2013. “Nin o goberno do PSOE nin antes o do PP quixeron acabar coa estupidez dunha placa que só dice que Faraldo naceu e morreu, como calquera persoa”, denunciou o voceiro nacionalista, Henrique del Río.
Betanceiros
A nova praca é “un pequeno xesto de desagravio, mais Betanzos continúa a ter unha enorme débeda pendente con Antolín Faraldo” e a súa figura “continúa a ser incómoda para os herdeiros dos centralistas que combatiu en 1840”, manifestou Del Río.
Fronte a ignorancia da cidadanía en xeral, durante o último século, betanceiros y betanceiras de todos os ámbitos e condicións se interesaron por Faraldo.
O debuxante e pintor José Veiga Roel converteuno en protagonista dun dos seus retratos e Francisco Vales Villamarín estudiou a súa vida, actividade e legado intelectual, ademáis de ser quen de atopar en Granada, a súa partida de defunción: “El día veinte de junio de mil ochocientos cuarenta y tres falleció en la edad de veintiocho años en esta feligresía de San Matías de la ciudad de Granada, falleció, Don Antolín Faraldo, de estado soltero, natural de Beta zos, en La Coruña, hijo de Don Feliciano Faraldo y de Doña Francisca Asorey...”.
Con isto, Vales, cronista da cidade e secretario perpetuo da RAG, logrou desfacer un erro moi estendido durante o século XX, que aseguraba que fora Córdoba “el lugar en el que el alma de nuestro malogrado paisano voló a la eternidad” (Vocero del Centro Betanzos de Buenos Aires, octubre de 1972).
